Slaapwandelen, ook bekend als somnambulisme, is een fenomeen dat meestal niet schadelijk is, maar het is belangrijk om de slaapomgeving zo in te richten dat de slaapwandelaar zichzelf niet kan verwonden. Hier volgt wat je moet weten over slaapwandelen en hoe je ermee om kunt gaan.
Wat is slaapwandelen?
Slaapwandelen is een parasomnie, een aandoening waarbij abnormale verschijnselen of gedragingen optreden tijdens de slaap. Het komt voor in het eerste deel van de nacht, één tot drie uur na het inslapen, tijdens de fase van diepe non-REM-slaap, en heeft niets te maken met dromen.
Hoe vaak komt het voor?
Slaapwandelen kan op elke leeftijd voorkomen, maar het treft vooral kinderen tussen vier en twaalf jaar oud. Ongeveer 15 à 20 procent van de kinderen slaapwandelt minstens één keer, waarbij jongens vaker worden getroffen dan meisjes. Bij volwassenen komt het minder vaak voor, met schattingen variërend van 1 tot 4 procent.
Symptomen van slaapwandelen:
- Abortieve vorm: De persoon zit rechtop in bed en maakt trappelende bewegingen.
- Manifeste vorm: De slaper staat op en wandelt rond.
- De episoden duren meestal niet langer dan 10 à 15 minuten en kunnen zich soms herhalen tijdens dezelfde nacht.
- Tijdens het slaapwandelen is er een verminderd bewustzijn en reageert de slaapwandelaar nauwelijks op prikkels uit de omgeving.
- De slaapwandelaar herinnert zich meestal niets van de gebeurtenis.
Oorzaken van slaapwandelen:
- Erfelijke aanleg speelt een rol, met tien tot twintig procent van de slaapwandelaars die familieleden hebben die ook slaapwandelen.
- Leeftijd: Kinderen slapen diep maar vertonen een grote wekbaarheid, wat de overgang van diepe slaap naar wakker lopen kan beïnvloeden.
- Omgevingsfactoren zoals stress overdag, veranderingen in slaap-waakritme, vermoeidheid en gebrek aan slaap kunnen een rol spelen.
- Koorts kan een uitlokkende factor zijn bij kinderen die daarvoor gevoelig zijn.
- Alcohol- of druggebruik en bepaalde medicijnen kunnen slaapwandelen uitlokken.
- Mensen met het obstructief slaap-apnoesyndroom kunnen ook nachtelijke episoden van verwardheid en desoriëntatie vertonen, vergelijkbaar met slaapwandelen.
Is slaapwandelen gevaarlijk?
Over het algemeen is slaapwandelen niet schadelijk, maar het is belangrijk om te voorkomen dat de slaapwandelaar zichzelf verwondt. Een vast slaapritueel en een veilige slaapomgeving kunnen helpen om de impact van slaapwandelen te verminderen. Maatregelen zoals het verwijderen van obstakels, het afsluiten van trappen en deuren, en het gebruiken van beschermende maatregelen in de slaapkamer kunnen allemaal bijdragen aan de veiligheid van de slaapwandelaar. Het is belangrijk om een slaapwandelaar niet wakker te maken, maar rustig naar bed te begeleiden om de slaap zo min mogelijk te verstoren.
